Osnovne karakteristike Bihorskog stanovništva

Osnovne karakteristike stanovništva
Ovo područje je u arheološkom pogledu nedovoljno ispitano. Na osnovu pronalazaka kamene sjekire u okolini Bijelog Polja i nekih ostataka materijalne kulture iz bronzanog doba u Beranama, može se reći da je i ovaj kraj bio naseljen još u neolitu. Ostaci ilirsko-rimske primitivne skulpture nađeni su u ovom kraju u Radmanskoj klisuri.

Najstariji stanovnici ovoga kraja su bili Iliri. Zatim, oko 390. godine prije naše ere sa zapada su došli Kelti, ali oni nisu bitno uticali na etničku strukturu ovog kraja. I padom ilirske države pod vlast Rimljana 35-33. godine prije naše ere, u ovom kraju se zadržalo ilirsko stanovištvo, koje je uglavnom bilo stočarsko. O prisustvu Rimljana u ovim krajevima govore ostaci groblja koja narod zove "rimsko groblje". "Pod vlašću Rimljana ovde i dalje žive Iliri koji postepeno prihvataju vlast, ali religiju nisu prihvatili, pa su nazivabi Vlasi. Za vrijeme cara Teodosija, Rimsko carstvo se 395. godine naše ere dijeli na istočno i zapadno, i ovo područje ulazi u sastav istočnog Rimskog carstva. Po dolasku Slovena na Balkansko poluostrvo u 6. i 7. vijeku, Ilirsko-rimsko stanovništvo se potiskuje ka jugu i brdima, pa se u vom kraju i dalje zadržalo. Kako su zajedno sa Slovenima prodirali i Avari (Obri), oni su prvi zauzeli ovo područje. Kasnije, od 610-641. godine Srbi naseljavaju Paganiju (Srbiju), a u ovim krajevima se zadržalo starosjedelačko stanovništvo koje se bavilo stočarstvom. I u 13. vijeku, "kada je proces srbizacije uglavnom bio okončan na drugim djelovima, u ovom području je ostalo dosta starosjedelčkog stanoništva" (Ž.Šćepanović, 31,47). Zbog sporog prihvatanja nove religije ovo stanoništvo su i Srbi nazivali Vlasima, a po njima je i planina nazvana "Vlahovima". Zbog pritiska Rimljana, Avara, Slovena i drugih naroda i religija, starosjedilačko stanovništvo je je prihvatilo bogomilstvo koje im je omogućavalo da zadrže svoj način života kao najbolju mogućnost opstanka u nepristupačnim krajevima. Dolaskom Turaka , ovo stanovništvo uzima Islamsku religiju. Turci su ovo područje osvojili i učvrstili svoju vlast u 15. vijeku. Grad Bihor Turci su zauzeli 1455. godine, a to je bio najveći srednjovjekovni grad u ovim područjima. Tada je stočarsko stanovništvo ovog područja imalo povlašćeni položaj kod Turaka u odnosu na zemljoradničko koje nasljava plodne riječne doline.

Po podacima o defteru (porezu) za 1585 godinu vidi se da je mali broj obveznika poreza. Takođe imena i prezimena obveznika nijesu tipično srpska. Evo tih imena po selima Gornjeg Bihora:

- Dobrodole:
1 Radica Ramko,
2 Stepan Jovan

- Lagatore:
1 Vukašin Radina,
2 Pop Radina,
3 Dobrin Vuk.

- Hazane:
1 Radina Milašin,
2 Živko Radosav,
3 Radina Vukašin,
4 Rain Drago
- Ponor:
1 Cvetko Jovan,
2 Gordan Uglješa,
3 Radan Uglješa,
4 Radosac Dragan,
5 Rajo Rahač,
6 Dujo Radina,
7 Dimitre Radeta,
8 Raqdosav Vuk,
9 Niko Majo,
10 Radina Stefan,
11 Mihajlo Novak

- Tucanje:
1 Milašin Radina.

- Trpezi:
1 Ilija Milašin,
2 Vuk Milašin,
3 Medoje Radivoj,
4 Mirko Radosav
5 Radul Radojica,
6 Jovan Milovan,
7 Golan Asen

- Kalica:
1 Vukašin Radivoje,
2 Stojan Radica,
3 Vojin Radica,
4 Šilj Radina,
5 Radosav Vukašin,
6 Đuro Marko

- Orahovo:
1 Radul Đuro,
2 Marko Radosav

- Godočelje:
1 Miloš arko,
2 Vuk Nikola

- Vrševo:
1 Dimitri Jovan,
2 Marko Stepan,
3 Branko Ranko,
4 Radosav Vuk,
5 Radivoj Jovan.

- Gornja Vrbica:
1 Rain Ivan,
2 Vuksan Jakov,
3 Petrin Ranko,
4 Stojan Niko

- Donja Vrbica:
1 Radina Stojan,
2 Uglješa Jovan,
3 Milašin Vukman,
4 Niko Malko,
5 Pavle Beran,
6 Nomadi.

- Kalica-Turijak:
1 Radosav Brain. -

Laze:
1 Marko Radina.

- Petnica:
1 Radina Hayimane,
2 Ranko Radina.

- Bor:
1 Vukman Vuk,
2 Jovan Radosav, Živko Ivan.

Najvjerovatnije da su ostali stanovnici ovih sela bilui već prihvatili Islam kao svoju vjeru.